🌟परभणीत जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी कापूस-तूर पिकाचे एकात्मिक व्यवस्थापन करावे.....!

🌟असे आवाहन कृषी विभागाकडून शेतकऱ्यांना करण्यात आले आहे🌟 

परभणी (दि.11 ऑक्टोंबर) : जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी कापूस पिकाच्या बोंडे सडवणाऱ्या रोगाचे आणि तुरीवरील मररोगाचे एकात्मिक व्यवस्थापन करण्याचे आवाहन कृषी विभागाकडून करण्यात आले आहे. कापसाचे पीक सध्या फुले आणि बोंडे लागण्याच्या अवस्थेत आहे. या काळात जास्त प्रमाणात पर्जन्यमान, किडींचा प्रादुर्भाव आणि दाट पेरणी किंवा झाडांची गर्दी या कारणामुळे बोंड सड रोगाचा प्रादुर्भाव होऊ शकतो. त्यानुषंगाने शेतकरी बांधवांनी वेळीच उपाययोजना करून या रोगाचे नियंत्रण करावे.

कापसाच्या बोंडे वातावरणात असलेल्या अनेक बुरशींमुळे रोगट होतात व ती सडतात. फुजारियम,अस्परजीलस, रायझोपस, कोलेट्रोत्रिकम, निमटोसपोर आदी बुरशींचा यामध्ये समावेश होतो. सुरुवातीला बोंडावर लहान ठिपके पडतात व कालांतराने ते वाढत जातात. नंतर या रोगाचा प्रादुर्भाव बोंडाच्या आत  पसरतो आणि बोंडे आतून सडायला सुरुवात होते. त्यामुळे बोंडे परिपक्व होण्याआधीच गळून पडतात त्यासाठी कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांनी बोंडे सडण्याची प्रक्रिया थांबवून अधिक उत्पादन घेण्यासाठी एकात्मिक व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे. त्यासाठी नत्रयुक्त खताचा संतुलित वापर करावा. कॉपर ऑक्सिक्लोराइड 25 ग्रॅम किंवा कार्बेंन्डाझिम 10 ग्रॅम 10 लिटर पाण्यात वापरून फवारणी करावी. 

तूर हे राज्यातील एक प्रमुख डाळवर्गीय पीक आहे. राज्यात तूर फुलोऱ्यावर व शेंगा धरण्याच्या अवस्थेत आहे. या रोगाचा प्रादुर्भाव या अवस्थेत जास्त प्रमाणात उद्भवतो. तसेच फुलोरा ते शेंगा धरण्याच्या कालावधीत या रोगाचा प्रादुर्भाव झाल्यास काही वेळेस शंभर टक्के नुकसान होण्याची शक्यता असते. त्यानुषंगाने शेतकरी बांधवांनी वेळीच उपाययोजना करून या रोगाचे नियंत्रण करावे. तूर पिकाची फ्युजारीअम उडम या बुरशीमुळे मर होते. खोडावर जांभळट तपकिरी चट्टे दिसतात. पाने व फांद्या पिवळसर पडून संपूर्ण झाड वाळून जाते. झाड उपटून बुंध्याजवळ उभा काप घेतल्यास जल नलिका काळी पडलेली दिसते. मर रोगग्रस्त झाडे  सहजासहजी उपटली जात नाही. 

त्यामुळे  तूर पिकाचे एकत्रित व्यवस्थापन करताना शेतकऱ्यांनी  मर रोग प्रतिकारक्षम वाणांचीच लागवड करावी. त्यामध्ये 13 बीडीएन, 41 (गोदावरी), बीडीएन 711, बीएसएमआर 736, बीएसएमआर 853, बीडीएन 716 आणि जीआरजी (भीमा) 152 या वाणांचा समावेश आहे. पेरणीपूर्वी कार्बेन्डाझिम 37+5, थायरम 37 डब्ल्यू 5 एस टक्के या मिश्र बुरशीनाशकाची 4 ग्रॅम प्रती किलोप्रमाणे बीजप्रक्रिया करावी. पहिले पीक काढणीनंतर जमिनीची खोल नांगरट करावी. मर रोग बाधित शेतातील तुरीच्या झाडाची मुळे शेतात गाडून न टाकता ती नष्ट करावीत. त्यामुळे रोगाचा प्रसार होण्यापासून थांबतो.  शेतात अंतरप्रवाही बुरशीनाशकांची आळवणी/ड्रेंचिंग करावी. तुरीवरील शेंगा पोखरणाऱ्या अळीचे एकत्रित व्यवस्थापन करताना या अळीचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणत होऊ शकतो. त्यानुषंगाने शेतकरी बांधवांनी वेळीच उपाययोजना करून या किडीचे  नियंत्रण करावे. 

या किडीचा पतंग शरीराने दणकट व पिवळसर रंगाचा असतो. अंडी पिवळसर पांढऱ्या रंगाची व गोलाकार असतात. या अंडीचा खालील भाग सपाट असून पृष्ठभाग घुमटाकार असतो. कोष गडद तपकिरी रंगाचा असतो. मादी नरापेक्षा मोठी असून तिच्या शरीराच्या मागील भागांवर केसांचा झुपका असतो. अंडीतून बाहेर पडलेल्या अळ्या सुरुवातीस सुस्त असून प्रथम कोवळी पाने व देठे कुरतडून खातात. अळी लहान असताना कळी फुलोऱ्यावर तर मोठी अळी मुख्यत: शेंगावर आक्रमण करते. ही अळी शेंगावर अनियमित आकाराचे छिद्र पाडून अर्धी आत व अर्धी बाहेर राहून शेंगातील दाणे खाते.

पिकात हेक्टरी 10 कामगंध सापळे उभारावेत, यामुळे या अळीचे सर्वेक्षण व काही प्रमाणत नियंत्रण करण्यास मदत होईल. पक्ष्यांसाठी प्रती हेक्टरी 20 पक्षीथांबे उभारावेत. सुरुवातीच्या काळात प्रादुर्भाव कमी असल्यास 5 टक्के निंबोळी अर्काची फवारणी करावी. घाटे अळीचा विषाणू (एच.ए.एन.पी.व्ही.) प्रती हेक्टर 500 रोगग्रस्त अळ्यांचा अर्क (1 X 109 तीव्रतेचा) फवारावा. आर्थिक नुकसान पातळी (10-15% प्रादुर्भावग्रस्त झाडे) ओलांडल्यास क्लोरॅनट्रॅनीलीप्रोला 18.5 एस 2.5मिली किंवा इमामेक्टिीनबेंझोएट 5 एस जी 4.4 ग्रॅम किंवा लॅम्बडा – सायलोथ्रिन 5 ईसी 10 मिली किंवा फ्लूबेंडामाईड 39.35 एस सी 2 मिलीप्रती 10 लिटर पाण्यात या रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर फवारणीसाठी करण्याचे आवाहन कृषी विभागाकडून करण्यात आले आहे......